Voorwoord ACOM Journaal maart 2024
Op het moment dat ik dit voorwoord schrijf is inmiddels duidelijk dat ook Zweden kan toetreden tot de NAVO, nadat op 4 april vorig jaar ook Finland al was toegetreden. Alsdan bestaat de NAVO inmiddels uit 32 lidstaten.
Zweden heeft zich militair jarenlang neutraal opgesteld en heeft zijn leger tijdens de Koude Oorlog omgevormd tot een verdedigingsleger. Zo zitten er onder alle in die periode gebouwde gebouwen schuilkelders. Men heeft niet alleen beroepsmilitairen en een “reserveleger” beschikbaar, maar het Scandinavische land kan ook ruim 4 miljoen mensen relatief snel oproepen om in dienst te gaan.
Ook materieel is Zweden een sterke partij. Zo heeft de Zweedse krijgsmacht, volgens Wikipedia, de beschikking over bijna 400 marineschepen, ruim 250 militaire vliegtuigen en helikopters, 121 zeer moderne tanks en ca. 1300 pantservoertuigen. Dat ‘Stockholm’ zich min of meer gedwongen voelde de neutraliteit los te laten, en een verzoek te doen om toe te mogen treden tot de NAVO, is niet zo vreemd gezien de agressie van Rusland. Maar het moge ook duidelijk zijn dat het van groot belang is voor de NAVO dat zowel Finland als Zweden lid zijn van het militaire bondgenootschap. Finland heeft een grens van ca. 1340 km direct aan Rusland, en samen hebben de Scandinavische landen nu een enorme strategische positie aan de Oostzee.
Hoewel zowel Finland als Zweden momenteel (overigens net als Nederland en een aantal andere landen) onder de minimale NAVO-norm van 2% BBP zitten, hebben ze de defensiebudgetten al aanzienlijk verhoogd. Ook hebben ze aangegeven “binnen enkele jaren” aan de NAVO-norm te zullen voldoen. Wat dat impliceert als Trump opnieuw president van de Verenigde Staten wordt en Rusland besluit ook één van de genoemde landen aan te vallen, zal de tijd leren. Maar zeker is dat het geen eenvoudige walk-over zal worden en gezien de grote verliezen die Rusland heeft geleden in en door de voortdurende oorlog met Oekraïne, ligt dat ook niet echt voor de hand.
Daarnaast is het van groot belang dat internationaal, en dat is een veel ruimer begrip dan alleen in de richting van Rusland, duidelijk wordt gemaakt waar de NAVO toe in staat is. In die zin zijn er twee zaken noemenswaardig. Allereerst is de NAVO bezig met het ‘new NATO Force Model (NFM)’.
Op dit moment kan de NAVO binnen maximaal 15 dagen 40.000 militairen inzetten. Binnen het NFM zou de NAVO in staat moeten zijn om binnen maximaal 10 dagen minimaal 100.000 militairen in te zetten (tier 1) en dit aansluitend binnen de volgende maximaal 20 dagen uit te breiden naar minimaal 300.000 militairen. Maar dat is uiteraard alleen nog maar theorie.
Om de mogelijkheden van de NAVO ook zichtbaar te maken is er recent een zeer grote oefening van start gegaan: Steadfast Defender 2024. Deze grote oefening bestaat uit uiteenlopende “kleinere deeloefeningen”. Belangrijk is dat alle 32 NAVO-landen (als we Zweden even meetellen als 32e lid) meedoen met gezamenlijk zo’n 90.000 militairen. Ze trainen in deze oefening op de mogelijke reacties bij een aanval op 1 van de NAVO-lidstaten, een zogenaamde Artikel 5 reactie.
Tot slot acht ik het noemenswaardig dat een aantal landen, waaronder Nederland, wederom heeft aangegeven Oekraïne te blijven steunen, met zo veel als nodig en voor zo lang als nodig is. Naar mijn mening volkomen terecht: Oekraïne vecht daar ook onze oorlog en strijd derhalve ook voor ons aller veiligheid. Als we daarbij maar zeker stellen dat door de steun aan Oekraïne onze eigen krijgsmacht niet verzwakt raakt. En dat brengt ons dan automatisch bij de grootste uitdaging: hoe kunnen we, als Nederland of in een bredere coalitievorm, bijdragen aan het verhogen van de productiemogelijkheden van defensiemateriaal en materieel in het algemeen, munitie in het bijzonder. Want ook in die zin wordt elke dag weer duidelijk dat het voortzettingsvermogen cruciaal is, en als er meer materieel en materiaal verloren gaat dan er kan worden geleverd, zijn de menselijke verliezen nóg groter. En elk verlies van een mensenleven is er een. Daar kan geen misverstand over bestaan.