Mentaal welzijn en morele veerkracht

Reflecties op Masterclass voor Oekraïense geestelijken in tijd van oorlog

Van 15 tot 20 december 2024 bracht Prof. dr. H.G.J.M. (Eric) Vermetten, Hoogleraar medisch-biologische en psychiatrische aspecten van psychotrauma’s en kolonel buiten dienst samen met pastor Peter Peelen, een gepensioneerde aalmoezenier van de Krijgsmacht en specifiek het Korps Mariniers, een bezoek aan Oekraïne. Om daar op uitnodiging van de Broederschap in Oekraïne onder leiding van Kol. (ret.) Sergiy Lysenko, masterclasses te geven over mentale en morele trauma’s. Het Apostolaat Militair Internationaal (AMI) is de organisatie die het mogelijk maakte door mensen en organisaties te verbinden. De Nederlandse delegatie, onder leiding van ACOM, heeft dit omarmd en alle randvoorwaarden gecreëerd. In de Broederschap komen drie Christelijke stromingen samen: Grieks Katholiek, Orthodox en Rooms Katholiek. Zij is de organisatie erkend bij Staat en Kerk voor het organiseren van Katholieke ondersteuning in de Oekraïense Strijdkrachten. Het bezoek toonde de vastberadenheid en veerkracht van degenen die aan het front in Oekraïne dienen. Gedurende deze dagen in Kiev ondersteunden Prof. Vermetten en pastor Peelen bij de opleiding voor aalmoezeniers in de laatste dagen voordat zij naar het front worden gestuurd.

Foto van Prof. Dr. Eric Vermetten te midden van de deelnemers.

De rol van aalmoezeniers en ander Geestelijk Verzorgers aan het front

Aalmoezeniers aan het front in Oekraïne spelen een cruciale rol in het adresseren van de spirituele, emotionele en morele uitdagingen waarmee soldaten geconfronteerd worden in de chaos van oorlog. Hun aanwezigheid biedt pastorale zorg, morele begeleiding, geloof en een gevoel van hoop. Ze helpen soldaten om trauma, rouw en morele dilemma’s die gepaard gaan met gevechten te verwerken. Hun krachtigste wapen is spirituele steun, die de kloof kan overbruggen tussen geestelijke gezondheidszorg en herstel van morele schade.

Masterclasses voor priesters en aalmoezeniers

Tijdens de masterclasses lag de nadruk op het belang van zelfzorg, bewustwording en het aanbieden van tools om medelijdenmoeheid te verminderen bij de doelgroep van de aalmoezeniers. Prof. Vermetten en pastor Peelen maakten daarbij gebruik van casestudy’s, zelfervaringen en praktijkvoorbeelden om de deelnemers te onderwijzen. Veerkracht, vernieuwing en toegang tot ondersteuningssystemen zijn essentieel voor, zodat zij kunnen reflecteren en effectief blijven in hun veeleisende rollen.

De masterclasses werden voor 70 deelnemers gehouden in Kiev waren de eerste in hun soort en werden mogelijk gemaakt door de samenwerking tussen AMI en de Broederschap van Oekraïne. Naast de inhoudelijke programmaonderdelen was er ook ruimte voor culturele en reflectieve momenten. Ondanks de frequente luchtaanvallen werden beide heren uitgenodigd voor een prachtig kerstconcert, bezochten ze de gemoderniseerde klinische eenheid in het Pavlov Psychiatrisch Ziekenhuis en vond een diner plaats met Bisschop Pavel Goncharuk. Zij spraken samen over de veerkracht van Oekraïne en de wereldwijde implicaties van het conflict.

Pastor Peter Peelen (2e van rechts).

Veerkracht en Solidariteit in Oekraïne

Deze reis benadrukte voor beide heren de diepe impact en het belang van solidariteit en gedeelde menselijkheid. Ondanks de uitdagingen werd de dringende behoefte aan voortdurende steun duidelijk. Het was een krachtige ervaring, vooral toen Kiev aan het einde van de reis alweer werd getroffen door luchtaanvallen, slechts enkele dagen voor Kerstmis.

Naast de organisatorische kant van velen werd dit project financieel mogelijk gemaakt door:

Stichting tot steun aan het Katholiek Vormingswerk voor Militairen

Hofstee stichting

ACOM, de Bond van defensiepersoneel

Nationaal Katholiek Thuisfront

Nederlands Veteraneninstituut