Mexicaanse Hond juni 2023

Het voortbestaan van de mensheid wordt, luidens bezorgde wetenschappers, bedreigd door AI, artificial intelligence ofwel kunstmatige intelligentie. Wat is dit nu? ‘Wij van WC-eend waarschuwen tegen WC-eend!’ De wetenschap heeft indertijd de AI Doos van Pandora opengebroken en deinst nu dodelijk verschrikt terug van de giftige, letale dampen die zijn ontsnapt? Welnu, wat eenmaal ontsnapt uit die omineuze doos is daar niet meer in terug te stoppen.
Bewaarheid geworden science fiction is in werkelijkheid nog angstaanjagender en weerzinwekkender dan het ware (verouderde) gezicht van Dorian Gray.

Recent, meldt de krant, bracht een op hol geslagen AI-drone de eigen instructeur om, omdat die de geprogrammeerde missie wilde afblazen. De zelfdenkende drone maakte korte metten met iedereen die het aandurfde de missie op de een of andere manier te hinderen. Het betrof hier gelukkig (nog) een simulatiespel, in het ‘echt’ werd (nog) niemand gedood door, zoals het in het Angelsaksisch zo mooi heeft, de rogue going drone. Mogen wij hopen dat men straks, als het ‘droogzwemmen’ achter de rug is, de boel wel onder controle heeft en de override-button zijn werk doet?

AI-gestuurde, ‘zelfdenkende’ wapensystemen, worden op dit eigenste moment, al dan niet in simulaties, uitgetest. Neem bijvoorbeeld Air Launched Effects (ALE). Zwermen kleine(re) drones die airborne worden ‘uitgezet’ om vervolgens als ‘slim’ samenwerkende unit of individueel “autonoom doelen te vinden, te identificeren en uit te schakelen.

Straks worden onze eigen MQ-9 Reapers bewapend met laser- en GPS-geleide bommen en raketten. Een noodzakelijke omschakeling naar ‘killer drone-modus’ in deze bizarre tijden van toenemende mondiale dreiging. Als de ‘menselijke’ controle- en override-systemen het laatste woord maar hebben, is alles goed, naar wij dachten en hopen.

Intussen blijkt Defensie haar eigen beveiliging nog altijd niet op orde te hebben. Andermaal constateert de Algemene Rekenkamer in haar jaarlijkse verantwoordingsonderzoek betreffende Defensie, dat de beveiliging van “militaire objecten zoals radarinstallaties, wapensystemen en voertuigen” ondermaats is. De rekenmeesters van de overheid wijzen op de “(zeer) ernstige gevolgen die dit kan hebben voor de veiligheid van de Nederlandse staat of zijn bondgenoten”. Waar faalt toch telkenmale bij Defensie het duurbetaalde principe: ‘lessons learned’?

Een langgerekte uit de diepste diepten van de krijgsmacht opgestegen cri de coeur: ‘We moeten tanks hebben, anders maken we geen schijn van kans’. In 2010 beschikte de krijgsmacht nog over zestig (Leopard) tanks die daarna met een pennenstreek werden wegbezuinigd. En alsof het allemaal pais en vree was in de boze buitenwereld werden ook negentien F-16 gevechtsvliegtuigen in de ramsj gedaan. Overgedaan aan landen die ons in een eventuele oorlog niet stantepede te hulp zullen schieten.

Een blinde, botte bezuinigingsoperatie die onder het regiem van minister van Defensie Hans Hillen (CDA) en CDS Peter van Uhm efficiënt, dat wel, werd uitgevoerd. ‘Oekraïne’, in menig opzicht een ruwe wake-upcall, bewijst weer eens dat (zware) tanks (vooralsnog) een onmisbaar theater-wapensysteem zijn. Volgens een militair-historicus hebben we wel 120 eigen tanks (state of the art Leopard 2A7+) nodig om “een beetje effectief” te kunnen opereren. Volgens luitenant-generaal Nico Tak, commandant van het Duits-Nederlands Legerkorps en (de landcomponent) van de NAVO Flitsmacht, “is er geen alternatief. Nederland moet gewoon tanks hebben.”

De opperofficier zei dit jongstleden mei bij de oefening van de Flitsmacht op Sardinië (De Telegraaf 12-05-23). Rijst nu toch de vermetele doch bange vraag: Waar waren deze krijgskundig breed en diep onderlegde lieden in 2010 en latere jaren toen Defensie hardhandig werd uitgebeend? Klopten ze aan dovemans deur op Plein 4 te 070? Want, wat als het ‘fight tonight’ adagium akelig harde werkelijkheid wordt? Zijn we dan tot in de haarvaten inzetgereed: ready, willing and able? Dat vraag ik u af, om Wim Sonneveld weer eens te citeren!

Ondertussen gaan antidemocratische krachten in NAVO landen als Polen, Hongarije en Turkije (de eerste twee zijn bovendien ook EU-lidstaten), onverdroten verder met het ondermijnen c.q. ontmantelen van de democratische rechtsstaat. In Polen gingen honderdduizenden de straat op om te protesteren tegen de populistische antidemocraten van regeringspartij PiS. Demonstranten die de vrijheid en de democratische rechten koesteren die in de jaren ’80 van de vorige eeuw bevochten zijn door de brede politieke arbeidersbeweging Solidarnosc. In Turkije beklimt de autocraat Recep Tayyip Erdogan opnieuw het presidentiële pluche om de door hem en zijn volgelingen vurig gewenste eclips van de democratische rechtsstaat in Turkije te finaliseren.

Volgens Somberman is de (parlementaire) democratie als politiek-maatschappelijk ordeningsprincipe op sterven na dood. Geconfronteerd met de mondiale ontwikkelingen zou je geneigd zijn mee te zwelgen in dit doemdenken. Maar wij vinden vertroosting en (hernieuwde) kracht in de woorden van de dichter Lord Byron:
“De strijd voor Vrijheid eenmaal begonnen,
Overgedragen van bloedende vader op zoon,
Wordt vaak verijdeld, maar altijd gewonnen.” (Geciteerd in ‘Europa, Een Persoonlijke Geschiedenis’ van Timothy Garton Ash)