‘Picture it’, citeren wij andermaal met graagte Sophia Petrillo uit Golden Girls[1]. De Verenigde Staten, het grootste en machtigste NAVO-land dreigt het veel kleinere partnerland Denemarken met economische sancties, zelfs met militair ingrijpen, om Groenland, autonoom deel van dat ‘calimerolandje’, in bezit te krijgen.

En passant wordt Canada, niet de geringste NAVO-partner, en qua oppervlakte groter dan de VS, ongevraagd op de nominatielijst geplaatst als toekomstige 51ste staat van de Unie. Intussen is de Golf van Mexico rauwelings hernoemd en staat nu te boek als ‘Golf van Amerika’ terwijl zowel Canada als Mexico zich geconfronteerd zien met (aangekondigde) importheffingen van 25%. Beide, landen die voor hun export sterk leunen op de vraag uit Amerika.

Een soortgelijke strafheffing staat ook de Europese Unie te wachten omdat ze “geen Amerikaanse auto’s kopen”. Maar waarom zouden de Europeanen ook, als ze zelf puike Duitse, Italiaanse, Franse en Zweedse (Chinees gefinancierd, dat dan wel weer) automobielen fabriceren vergeleken met de kwalitatief mindere producten uit Motorcity Detroit. Of, gaat het erom de elektrieke eenvormige bultrugjes van bestie, de Zuid-Afrikaanse immigrant Musk, een extra verkoop-boost te geven? Sommige immigranten zijn kennelijk ‘meer gelijk’ dan anderen.

In de Verenigde Staten waait een autoritaire wind. Donald J. Trump, de aanstichter in 2021 van de antidemocratische bestorming van het Capitool in Washington, won vorig jaar november de verkiezing en bezet nu het pluche in het Oval Office. En omdat het hem de uitstraling geeft van ‘strongman’, legt zijn land, de voormalige (?) hoeder en schildwacht van de vrije wereld, een brisantbom onder de fundamenten van het NAVO-huis. Daarnaast is men erop uit om de in bepaalde Amerikaanse kringen gehate EU ernstig te verzwakken. Wie taalt nog naar vijanden met zo’n toffe gabber als frenemie? In het Kremlin is het homerisch gelach de laatste tijd dan ook niet van de lucht!

De Trump-administratie voert vooralsnog een beleid doordesemd met rancune en vergeldingszucht. Revanchisme lijkt het devies. Vermeende (politieke en ‘ideologische’) tegenstanders en critici moeten het veld ruimen, federale instellingen en ambtenaren die verdachte criminele activiteiten van de huidige president, zijn cronies of de gezagsondermijnende, antidemocratische bestorming van het Capitool onderzochten, worden opgedoekt, ontslagen of op non-actief gesteld. Dat geldt ook voor gerespecteerde opper- en vlagofficieren die het waagden de opperbevelhebber met tegenspraak te confronteren.

Wereldwijde verkiezingen in 2024 die miljarden kiezers op de been brachten, betekenden een geduchte stresstest voor democratie en rechtsstaat. Wij leven nu, de kennelijk onvermijdelijke ‘pendulum swing’!, (weer) in ‘the age of the strongman’. Leiders die gemeenlijk niets ophebben met de democratie en instituties die de macht controleren en corrigeren.

De liberale democratie wordt ingeruild voor autocratie, dictatuur of voor een soort schijndemocratie met gedirigeerde verkiezingen die de macht van de sterke man bestendigen en uitbreiden. De kiezer lijkt zo’n afgepelde en ingesnoerde vorm van ‘democratie’ best te pruimen. Zie de verkiezingsuitslag in wat nog de ‘grote democratiën’ genoemd mogen worden, de Verenigde Staten voorop. Hoe Nederland er in dit opzicht voorstaat zal de komende tijd moeten leren.

Hier in de polder doet een burgemeester, wellicht wakker geschrokken van een overvliegende F-35, een duit in het populistische zakje, met een ingezonden brief in de Volkskrant (17-01- ‘25). Volgens hem is het “van de gekke” dat Nederland de organisatie van de NAVO-top op zich heeft genomen. Of we wel weten dat de dorpshermandad nu al sterk onderbemand en overwerkt is en straks toch geacht wordt in volle sterkte naar Den Haag op te rukken. Lokale evenementen, “waarop onze inwoners zich hadden verheugd”, moeten nu wijken voor zoiets zots als de NAVO-top, jeremieert de burgemeester van Vijfheerenlanden verder. En hoeveel Sinterklaasintochten zou de gemeente niet kunnen bekostigen met de miljoenen die gespendeerd worden aan de Haagse topconferentie van het Atlantisch bondgenootschap. Ach ja, als 'burrie' van een laatstelijk gevormde, voornamelijk rurale gemeente, ben je op een gegeven moment het zoethouden van (boze) boeren, burgers en buitenlui, en interviews geven aan het plaatselijke sufferdje, aardig zat en wil je wel eens de landelijke pers halen, al is het maar met een ingezonden jeremiade. Inderdaad, picture it!

[1] https://tinyurl.com/mr29unxs

‘Defensie’ staat er weer bontgekleurd op in het ‘NAFIN-rapport’ van de Algemene Rekenkamer (AR) . Het Netherlands Armed Forces Integrated Network (NAFIN), het digitale hartenbloed van de krijgsmacht, van politiek-bestuurlijk Nederland, nationale hulpdiensten en andere vitale instellingen, blijkt in feite ‘vrijelijk’ toegankelijk voor kwaadwillige (statelijke) actoren.

‘Emmentaler-gaten’-beveiligingslekken in plaats van streng beveiligde kritieke toegangsplekken in het landelijke glasvezelnetwerk van de krijgsmacht, vormen een staande invitatie voor calamiteiten à la de grote NAFIN-storing van 28 augustus jl. of totale maatschappelijke verlamming door een landelijke digitale black-out. Defensie reageerde pavloviaans op het zoveelste negatieve veiligheidsrapport van de AR en beloofde andermaal ‘beterschap’. Hoe triest voor een organisatie die kortelings nog de mond vol had van ‘lessons learned’!

Een verbijsterende laissez faire-houding die overigens het ingedommelde Europa, de slaapwandelende Europese Unie, nee, de lethargische Westerse wereld, in haar wurgende greep heeft.
Picture this: een Chinees vrachtschip, Yi Peng, sleept 160 kilometer lang zijn anker al krabbend over de bodem van de Oostzee achter zich aan en trekt, al doende, voor Europa vitale datakabels kapot. Volgens de Wall Street Journal wordt onderzocht of het hier gaat om een door Rusland opgezette sabotageactie. De Yi Peng is inmiddels, gedwongen door NAVO-schepen, voor anker gegaan (ze kunnen kennelijk ook op ordentelijke wijze met ankers omspringen). Men is nu aan het onderhandelen om de bemanning te mogen ondervragen.

Het Westen laat zich overigens ook elders riant de kaas van het brood eten door de aanstormende wereldmacht, - de Volksrepubliek China. Afrika is goeddeels ‘Chinees’ en dat geldt in sneltreinvaart ook voor het Caribisch gebied en Zuid-Amerika. Laatst wist de armlastige soft state Bolivia te melden een deal ter waarde van een miljard dollar te hebben gesloten met het Chinese CATL, ’s werelds grootste producent van lithium-ion batterijen voor elektrische voertuigen en energieopslagsystemen. De Chinezen gaan in het Zuid- Amerikaanse land twee fabrieken bouwen voor de productie van lithiumcarbonaat.

Bij onze ‘Gran hermano del Norte’, onze ‘Grote broer’ aan gene zijde van de Rio Grande, (ver)kozen ze onlangs te (ver)worden tot de Verenigde/Verscheurde Staten van Trump. De voormalige president boekte een ‘landslide’, een eclatante overwinning door 312 kiesmannen, zeven ‘swing states’ (ook in de Blue Wall; The Rust Belt: traditioneel Democratische bolwerken) en de popular vote: meer dan 74 miljoen voorkeurstemmen, op zijn naam te schrijven. De vraag is niet wie wél, maar wie níet op de man met een veroordeling aan zijn broek, hebben gestemd. Het is en blijft een buitengemeen wonderlijk land: de ‘Verscheurde Staten van Trump’.

Hoe het zij, de aanstormende nieuwe capo di tutti van het Oval Office, beschikt over een ongekende machtsbasis met een door Republikeinen gedomineerde Senaat en Huis van Afgevaardigden. Tel daarbij op een Hooggerechtshof dat in handen is van oerconservatieve opperrechters (deels door Trump zelf benoemd) en de snelweg ligt geplaveid naar een ongehinderde ‘autocratic breaktrough’. Door verkiezingswinst verkregen macht gezwind zodanig consolideren en uitbreiden dat toekomstige ‘electorale’ machtswisselingen moeilijk zo niet onmogelijk worden.

MAGA-ideoloog Steve Bannon kraaide, volgens Newsweek , dan ook triomfantelijk dat Amerika zeker voor de komende halve eeuw ‘MAGA-territorium’ is. Als dit onder meer betekent het bekleden van hoge posities door complotfabulanten, ontkenners van de (medische) wetenschap, alt-right QAnon-believers en andere schertsfiguren, dan worden de Verenigde/Verscheurde Staten van Trump pas goed de risée van de wereld. Passend in dezelfde categorie als de ‘shithole-countries’ waarover Trump het strijk en zet heeft.
De (bange) vraag is hoe dit allemaal gaat uitpakken voor Europa, de NAVO, de Europese Unie, nu Poetin carte blanche is beloofd bij het aanvallen van NAVO-partners die “niet betalen”. Polen is, lessons learned uit het verleden, onverwijld verdergegaan met versterken van zijn krijgsmacht. In het Balticum en andere voormalige Sovjet-satellieten, houdt men intussen het bange hart vast!

Zalig Kerstfeest. Voorspoedig Nieuwjaar/Feliz Navidad. Próspero Año Nuevo zeggen we in Chihuahua. Het ga jullie goed!

[1] https://tinyurl.com/3s64tfju

.

‘When it’s sleepy time down south’, zong de Amerikaanse zanger Frankie Laine[1] in de jaren ’50. Een ode aan het laid-back leven in de (schijnbaar) ingedutte Deep South van de Verenigde Staten. Het voortkabbelende leven gesjord door diep ingesleten onveranderlijke sociale verhoudingen, machtsposities, mores en tradities.

In die lethargische slaapconditie bevindt zich het Westen vis à vis de (hightech) ontwikkelingen en ambities van de Volksrepubliek China. De zelf-geproclameerde aankomende capo di tutti onder de (geo)politieke en economische grootmachten (2025 wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie; 2029/50 militaire grootmacht numero uno), is het Westen op hightech-gebied intussen flitsend voorbijgestoken. 

Wereldwijd is Beijing, terwijl het Westen, naar het dacht, prinsheerlijk sliep, uitgegroeid tot de (vooralsnog) onbetwiste leider in “57 van 64 cruciale techsectoren”.  Dat blijkt uit een recent groot onderzoek van de Australische denktank Australian Strategic Policy Institute (ASPI)[2]. Twintig jaar geleden liep Amerika nog als zelfverzekerde tamboer-maitre voor de mondiale hightech-kapel uit, - maar de wereld ziet er nu gans anders uit. In nog maar zeven van de voorheen zestig categorieën geeft de westerse reus op zijn retour (?) de toon aan.

Eventueel leed- of ander vermaak aan onze kant is overigens een ernstige vorm van zelfbedrog. Op de wereldranglijst is Nederland smadelijk getuimeld van de tweede (in het tijdvak 2003-2007) naar plek twintig (in de periode 2019-2023). En dit alles louter als gevolg van research & development bezuinigingen en, in sommige gevallen, uitverkoop van tafelzilver, in de betrokken landen. Over ‘penny-wise but pound-foolish’ gesproken.

Maar er is meer, - China voert nu ook de troepen aan bij de ‘doorontwikkeling’ van radarsystemen, geavanceerde vliegtuigmotoren, drones, satellietpositionering en -navigatie, samenwerkende, sensitieve robots (cobots) en mens-robot samenwerking (MRS). Zelfs op het gebied van “de meest geavanceerde chiptechnologieën” maakt de Volksrepubliek ware kangoeroesprongen.

Nondeju! Daar komt ook India, nu al de voornaamste toeleverancier van vlijmscherpe IT’ers en CEO’s, met een rotgang aangesjeesd! Mij bekruipt de angstwekkende zekerheid dat we over een luttel aantal jaren qua (super) hightech, geheel en al afhankelijk zullen zijn van landen die het niet zo nauw nemen met ónze set democratische, rechtsstatelijke waarden en normen. Nu al is het ‘gedwongen winkelnering’ in Beijing e.o. voor zonnepanelen, om maar te zwijgen van (kritieke-strategische) grondstoffen als gallium, germanium e.a. Middelerwijl in ‘Den Haag’. Gekissebis en gemiezemaus in het hart van onze democratische rechtsstaat: de Tweede Kamer. Voor de Algemene Beschouwingen hadden nieuwbakken premier Dick Schoof en zijn, volgens sommigen ‘extreemrechtse’ PVV-BBB-NSC-VVD-kabinet, zich gemeld in de volksvertegenwoordiging.

Andermaal werd het voor Schoof spitsroeden lopen. De oppositie spaarde de geselkat en knoet niet, - en terecht in dit geval. Immers, de minister van Asiel en Migratie, Marjolein Faber, - die over het onmiskenbare talent beschikt de indruk te wekken dat ze pardoes vanachter het fornuis waar de spruitjes nog opstaan, is weggerukt -, lijkt er op uit te zijn de wormplaat uit het gebint van het rechtsstaatgebouw los te wrikken. Ze wil namelijk met een noodwet de ‘asielcrisis’ te lijf gaan en daarmee het parlement buitenspel zetten, - een manoeuvre die door ambtelijke grondwetjuristen dadelijk naar het grofvuil werd verwezen. Maar premier Schoof verdedigde ijzerenheinig het toepassen van het paardenmiddel van een ‘noodwet’ en wilde niet horen van het voorstel van de oppositie het ding een ‘spoedwet’ te noemen en daarmee toch de Kamer bij het democratische spel te betrekken.

NSC-minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, die pal moet staan voor de rechtsstaat, zat er beteuterd en hoofdschuddend bij. Haar partij is de zelfbenoemde hoedster van de democratische rechtsstaat die met alle middelen moet worden verdedigd en gewaarborgd. Dat er bij het in elkaar zetten van het kabinet Schoof überhaupt stevig, naar verluidt, gesausd met huilbuien en woede-uitbarstingen, gepraat moest worden over de beginselen van de rechtsstaat, ontlokt mij keer op keer de hartenkreet: ‘Sjonge jonge, - niet te geloven, dit!’

[1] https://t.ly/amOUr

[2] https://www.aspi.org.au/

.